Deneme/İnceleme

  Züleyha Ekici, Coğrafyanın İzinde adlı kitabında coğrafyayı yalnızca haritaların, iklim tablolarının ya da ders kitaplarının konusu olmaktan çıkarıp, insanın varoluş alanına taşıyor. Bir coğrafya öğretmeninin yıllara yayılan deneyimiyle kaleme alınan bu eser, hem bilgi hem duygu hem de sorumluluk çağrısı niteliğinde. Ekici, kitabın her bölümünde coğrafyayı bir “yakınlık dili”...

       Şiir ve sevgi, insanlık tarihi boyunca birbiriyle iç içe geçmiş, birbirini beslemiş iki temel kavramdır. Biri, en derin duyguların estetik bir dille ifadesi; diğeri ise varoluşun en güçlü itici gücü, hayatın anlamı… Şiir, sevgiyi ölümsüzleştiren bir aynadır; sevgi ise şiire ilham veren, ona hayat veren kaynaktır. Sevgi ister beşerî...

Her şehrin bir yüzü vardır. Ama o yüz, sabahın pembe sessizliğiyle akşamın yorgun ışıkları arasında binlerce kez değişir. İnsan gibi… şehir de bazen kendi izini kaybeder. Adını tabelalarda okursun, ama ruhu sokak aralarında dağılmıştır. O an şehir bir aynaya dönüşür — bizim içimizdeki boşluğu gösteren bir aynaya. Belki de biz,...

Sevgi ile birbirine bağlı olmakla, aşkla birbirine bağlı olmak arasındaki ayrım çizgisi nedir? Bu konuda araştırma yapılmış: sevgiyle bağlı olanların %57 si eşini ya da sevdiğini aldatabileceğini söylemiş, aşkla bağlı olanlar ise sadece % 8 si belki aldatabileceğini söylemiş. Âşık olan aldatmaz. Aşkta çıkar ilişkisi yoktur. Âşıksa âşıktır. Sevginin yansıması...

                                                                                                                           Halide Halid “Önce Vatan” serisinden:                                          Yine Son Bahar Geldi… Yine sonbahar geldi…Sararan yapraklar, Melek anne için oğlunun yokluğunu hatırlatan sessiz bir hüzne dönüştü. İçindeki boşluğu hiçbir şey dolduramıyor; ama yüreğinde taşıdığı sevgi ve özlem ona teselli veriyor. Rüzgâr estiğinde, yaprakların hışırtısı sanki oğlunun kahkahasını fısıldıyor, uzaklardan gelen bir...

Platon’un Devlet adlı yapıtında bir mağara alegorisi vardır. Mağaranın içerisinde insanlar zincire vurulmuştur. İnsanların ardında eşyalar ve eşyaların az ötesinde yanan bir ateş bulunmaktadır. Ateşin ışığı eşyalara vurur ve eşyaların gölgesi insanların önüne düşer. İnsanlar bu gölgelerin gerçek şeyler olduğuna inanırlar. Ta ki aralarından birisinin zincirleri kırılana dek! İnsanlardan birinin...

O gün bakışları çok tuhaftı… Sanki gözlerinde yıldırımlar çakıyor, gökyüzünü ateşe boğuyordu. O gözlere uzun süre bakamıyordum — beni yakan, sessizce büyüleyen o gözlere. … Gözlerinin rengine tutulmuştum.Renkler arasında ona benzeyen bir ton yoktu.Benim dünyamda onun gözlerinin eşi benzeri olmayan bir rengi vardı.Doğa henüz o rengi ne bir çiçeğe nede...

  Mizah… Ah, ne garip ama güçlü bir şeydir! Sadece dudakları oynatmaz, gözlerde bir ışık yakar, düşündürür, bazen de doğruca yüreğe dokunur. Edebiyatın ve tiyatronun en ince silahıdır aslında. Ama farkındaysan, her mizah aynı değildir. Yanlış yerde, yanlış biçimde kullanılırsa hem metni hem izleyiciyi boğar; doğru yerdeyse, kalıcı bir etki...

  Türk edebiyatının köklü damarında şiir daima başat bir tür olmuştur. Sözlü geleneğin destanlarından başlayarak divan şairlerinin saraylarda okunan kasidelerine, halk ozanlarının meydanlarda sazla söylediği koşmalardan Cumhuriyet dönemi dergiciliğine kadar şiir, hem sanat hem de toplumsal söz olagelmiştir. Ancak şiirin yalnızca estetik bir ifade olmadığını, aynı zamanda bir pazar meselesi...

Öykü yazmak, koca bir dünyayı küçük bir pencereye sığdırma işidir. Roman sayfalarca dolaşırken, öykü tek nefeste söyler derdini. Bu yüzden öykü, edebiyatın en yoğun, en kıymetli damarlarından biridir. Yazmaya niyet edenin ilk öğrenmesi gereken şey şudur: öykü laf kalabalığını sevmez, dolguya tahammülü yoktur. Kelime seçkin olacak, cümle sıkı olacak, anlatım...

Tiyatro, edebiyatın sahneye taşınmış hâlidir. Sözcüklerin ete kemiğe büründüğü, karakterlerin nefes aldığı bir canlı alandır. Edebiyat; yazıyla insanı anlatırken, tiyatro insanın kendisini yazarın gölgesinden kurtarıp doğrudan ifade etmesini sağlar. Bu yönüyle tiyatro, edebiyatın sadece bir türü değil, onun ruhunu dışa vuran bir aynasıdır. Edebiyat, insanın iç dünyasında yankı bulur; tiyatro...