İlimlerin Sayımı

Hayırlı akşamlar dilerim Arkadaşlar!

Farabi’nin dünya düşünürlerine ve feylesoflarına,

Ve onu seven herkese bıraktığı bir eseri var…

Bu eseri, İspanyol bilgin Angel Gonzales Palencia,

Aynı adla Arapça orijinal metni

Ve onun İspanyolca çevirisi ile birlikte,

1932 yılında Madrid’de yayınlamıştır…

1175 yılından itibaren çevirileri yapılmış bir eser…

Ama Angel Gonzales Palencia’nın çevirisi,

Tamamen aslına sadık kalarak çevrilmiştir…

Angel Gonzales Palencia Farabi’nin eseri için şöyle diyor:

“Eğer Aristo yaşasa idi, kendi ilim sayımları sıralamasını terk eder, Farabi’nin eserini referans alırdı.”

Bu kadar da ciddi bir eser…

Çok da kısa bir eser. Farabi Felsefesinin önsözü gibi…

Farabi bu eserde ilimleri beş ana gurupta topluyor.

Bunları sıralayalım:

1- Dil ilmi hakkında (Nahiv sanatı ağırlıklı bir konu)

2- Mantık ilmi hakkında

3- Matematik ilimleri hakkında (alt başlıkları yazalım)

– – Aritmetik.

– – Geometri.

– – Optik.

– – Astronomi.

– – Müzik.

– – Ağırlık.

– – Tedbir.

4- Tabiat ve İlahiyat ilimleri hakkında

5- Tek başlık altında toplanmayan, Siyaset ilmi, Fıkıh ilmi, Kelam ilmi.

Sıralama göz önüne alındığında, birden beşe kadar ki maddelerin bozulmaması gerektiğinin önemidir!

Farabi felsefesini “ilk ayak olmak üzere” bu sıralamanın üzerine inşa etmiştir!

Farabi’nin çok önemli olan diğer bir uğraşı da, Batı dediğimiz felsefe ile, İslam felsefesine köprü olmasıdır!

Farabi, Kur’an lisanı ile konuşmaz.

Farabi, dini literatür kullanmaz.

Farabi, hadislere de müracaat etmez.

Farabi, kelamcı münakaşalara dahil olmaz.

Diğer yandan Farabi, Kur’an’ın da, dinin de, hadislerin de, kelam ilminin de allamesidir ve bilir ki bunlara atıf yapmak rastgele bir iş değildir. Farabi için önemli olan, Allah’ını yine Allah’ın verdiği akıl ile, ilmederek, gücünün yettiği en üst seviyede tanımış olmasıdır.

Şöyle düşünür Farabi; en üst seviyede düşünmeyi başaranın, Allah’tan başka hiçbir şeye ihtiyacı kalmaz çünkü, Allah insanı akıl başta olmak üzere her şeyi ile kendisini bulmak üzere dizayn edilmiştir. Bu da Farabi’nin felsefesinin “ikinci ayağıdır.”

Farabi, tali alt başlıklarla beraber bu beş maddelik sıralamada en önde gelenin, dil ve mantık olduğunu ifade etmiştir. Bu da Farabi’nin felsefesinin “üçüncü ayağıdır.”

İslam Düşünce Dünyasının bütün filozof ve düşünce adamları, ister muhalif olsunlar, ister olmasınlar; ister açık ifade ile, ister kapalı ifade etsinler Farabi’den etkilenmiş ve takipçisi olmuşlardır. Farabi İslam Felsefesinin ekolüdür!

Batı’ya etkilerini de bir dahaki Farabi konusuna bırakalım!

Benim düşünce dünyamda bambaşka bir yeri var Farabi’nin!!!

Allah ona rahmet eylesin!!!

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

İlimlerin Sayımı.

Farabi.

Arapçadan çeviri: Ahmet Arslan.

Türkiye İş bankası Kültür Yayınları.

Yeni temin edecekler için; 2019 Baskı.

38+58 Sayfa.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Bol okumalı ve sağlık dolu ömürler dilerim.

Bülent DEMİREL