Ödüllü Yazar Betül FIRAT’ın Yusuf TOKMUÇ ile Röportajı

Engellilerin İş Yaşamı ve Farkındalık Üzerine Koç, Mentör ve Yazar Yusuf TOKMUÇ ile Röportaj

Betül FIRAT: Öncelikle hoş geldiniz diyor ve söyleşimizin başlangıcında biraz kendinizden bahseder misiniz, Yusuf TOKMUÇ Kimdir?

Yusuf TOKMUÇ: Hoş bulduk, Betül Hanım. 26 Kasım 1986’da Adana’da doğdum. İlk, orta ve lise öğrenimimi doğduğum şehirde tamamladım. 15 yaşımda, lise öğrenimim sırasında genetik bir rahatsızlık sonucu görme yetimi büyük oranda kaybettim. Bugün hayatımı az gören biri olarak sürdürüyorum.

2008 yılında Turizm ve Otel İşletmeciliği ön lisans programından mezun oldum. 2009 yılında Alanya’da beş yıldızlı bir otelde çalışmaya başlayarak profesyonel iş hayatına adım attım. Burada bir buçuk yıl çalıştıktan sonra, Milli Eğitim Bakanlığı’nda devlet memuru olarak göreve başladım. Öğrenmeye ve kendimi geliştirmeye olan tutkum, memuriyet hayatım boyunca da devam etti. Akademik eğitimimin yanı sıra psikoloji, koçluk, insan kaynakları ve iletişim gibi alanlarda birçok kurs ve seminerle bilgi birikimimi artırmaya gayret gösterdim.

2014 yılında İşletme lisans programını, 2020 yılında Sosyal Hizmetler ve Danışmanlık ön lisans programını, 2021 yılında Engellilerin İş Yaşamı üzerine İşletme yüksek lisans programını ve 2024 yılında Sosyoloji lisans programını başarıyla tamamladım.

Sivil toplum kuruluşlarında aktif roller üstlenmeyi her zaman önemli buldum ve halen bu alandaki çalışmalarımı sürdürüyorum. Bir dönem yerel bir radyoda eğlence programı yaptım ve amatör tiyatrolarda oyunculuk deneyimleri yaşadım.

Bilgi ve tecrübelerimi, yaklaşık altı yıldır kendi adımla açtığım yusuftokmuc.com web sitesinde paylaşıyorum. Kişisel gelişim, farkındalık ve engellilerin iş yaşamı gibi konularda yazılar yazarak insanlara dokunmaya çalışıyorum. Bugün Milli Eğitim Bakanlığı’nda şef olarak görev yapıyorum.

Betül FIRAT: Engellilerin iş yaşamına ve farkındalığa gösterdiğiniz duruş ve tavır, duyarlı bir kişiliğiniz olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Peki, bir insan olarak yaşadığınız dünya, ülke ve çevre hakkında ne düşünüyorsunuz, fikirleriniz Neler?

Yusuf TOKMUÇ: Eşitliği adalet olarak görmeyen, düşünmenin ceza olmadığını damarlarında hisseden, çalışmayı işine değer katmak olarak görüp emekçinin yanında olan bir dünya insanıyım.

Betül FIRAT: Engellilerin İş Yaşamı ve Farkındalık üzerine Mentörlüğe nasıl başladığınızdan ve ne kadar zamandır yaptığınızdan bahseder misiniz biraz?

Yusuf TOKMUÇ: “Nasrettin Hoca’nın eşekten düşme hikâyesini bilirsiniz; “Benim halimden doktor değil, eşekten düşen anlar,” der. İşte ben de aynı mantıkla, engellinin halinden en iyi engelli anlar dedim ve bildiklerimi ve tecrübelerimi paylaşmaya başladım.

2014’te haber ve bilgi paylaşım siteleri ve sosyal medya platformları kurarak başladım. Bu yolculuğa, altı yıldır yusuftokmuc.com alan adım ile açmış odluğum kişisel bloğumda devam ediyorum. Bir şekilde iş yaşamında kendine yer bulabilmiş engellilerin daha az sorunla karşılaşsın diye ya da karşılaştıkları sorunlara daha kolay çözüm bulabilsinler diye elimden geleni yapıyorum.

Betül FIRAT: Engellilerin İş Yaşamı ve Farkındalık üzerine Mentörlük alanında ilk eseriniz nedir ve ilk yayınlanan eseriniz hangisidir?

Yusuf TOKMUÇ: Engellilerin İş Yaşamı ve Farkındalık üzerine 2014 yılından buyana haber ve bilgi paylaşım siteleri olmak üzere birçok forumda paylaşımlarda bulundum. Şuanda ise kişisel bloğum üzerinden yazılar paylaşmaya devam ediyorum.

Dünya’nın bir değişime uğrayabilmesi için çocuklardan başlanması gerektiğine inanıyorum. Bu nedenle, çocuklarda bireysel farkındalığı arttırmak amacıyla Ebru’nun Renkli Dünyası adında çocuk kitabım var.

Betül FIRAT: Siz kendiniz de engellisiniz ve çevrenizdeki ya da ulaşabildiğiniz engellilere yol gösterici oluyorsunuz. Bu mentörlüğün sizin için anlamı büyük olsa gerek. Peki, size nasıl bir katkı sağlıyor yaptığınız bu öncülük?

Yusuf TOKMUÇ: Kendimi, sürekli gelişim aşığı birisi olarak tanımlıyorum. Araştırmayı, öğrenmeyi ve yeni şeyler keşfetmeyi çok seviyorum. En önemlisi, öğrendiklerimi paylaşmaktan büyük keyif alıyorum. Bu sürecin, elbette, beni de geliştirdiğini düşünüyorum.

Betül FIRAT: Sadece engelli farkındalığı için engelliler şöyle yapmalıdır yerine diğer insanlara da engellilerle iletişim ve nasıl davranılması gerektiği ile ilgili konularında da yönlendirme yapıyor musunuz?

Yusuf TOKMUÇ: Çok güzel bir soru, böyle bir soru yönelttiğiniz için teşekkür ederim. Engellilerin iş yaşamı ve farkındalık konuları, yalnızca engellilerin tek başına çözüme kavuşturabileceği bir mesele değil. Kesinlikle diğer paydaşların da bu noktada neler yapması gerektiğini bilmeleri gerekiyor.

Ele aldığım yazılarda ve yaptığım görüşmelerde bu konuları anlatıyorum. Ayrıca, bu konuda benimle iletişime geçen engellilere, engellilerle çalışan ofis arkadaşlarına ya da işverenlere gerekli bilgilendirmeleri yapıyorum.

Ebru’nun Renkli Dünyası adında raflarda yerini alan çocuk kitabımda da farklı özelliklere sahip insanların ötekileştirilmemesi gerektiğini ve bu kişilerle nasıl sağlıklı iletişim kurulabileceğini anlatmaya çalıştım.

Betül FIRAT: Kitaplarla aranız nasıldır? En son hangi kitabı okudunuz? En çok tavsiye edeceğiniz kitap hangisi olurdu?

Yusuf TOKMUÇ: Kitapları severim. Ahmet Şerif İzgören’in bana kalırsa tüm kitaplarını herkesin okuması gerektiğini düşünüyorum. En son okuduğum kitap ise Atatürk’ün de önerdiği Grigory Petrov’un yazdığı Beyaz Zambaklar Ülkesinde kitabı.

Betül FIRAT: Sizin yazarlıkla ilgili yönünüz de bulunmakta. Eserlerinizden bahseder misiniz? Ne zaman başladınız yazmaya ve nasıl devam etmeyi düşünüyorsunuz?

Yusuf TOKMUÇ: Bana bir musluk bozulduğunda “Tamir et” deseler yapamam. Teknik işlerin tamamında durumum böyle. Kısacası, bu tür işleri yapabilecek ne bir yeteneğim ne de bir becerim var. Ancak iletişim kurmayı ve yazı yazmayı bir o kadar seviyorum.

Uzun zamandır sosyal medya, haber siteleri ve forumlarda yazılar yazdım. Yaklaşık altı yıldır da kişisel bloğumda yazılarımı paylaşıyorum. Şu an bilgisayarımda üç tane çocuk kitabı ve iki tane yetişkin kitabı taslağım bulunuyor.

Taslak halinde bulunan çocuk kitabımla Yol Akademi Yayınları’nın düzenlediği edebiyat yarışmasına katıldım. Eserim, basılmaya değer görüldü. Ebru’nun Renkli Dünyası çocuk kitabım raflarda yerini aldı.

Betül FIRAT: Engellilerin hem hayata hem de iş hayatına kazandırmak için neler yapılabilir?

Yusuf TOKMUÇ: Engellilerin hayata ve iş hayatına kazandırılması için, üst düzey yönetimlerin eş güdümlü çalışması gerekir. İlk olarak, engellilere yönelik mesleki eğitim ve rehabilitasyon hizmetleri büyük önem taşıyor. Bu süreçte bireylere, iş gücü piyasasının ihtiyaçlarına uygun beceriler kazandırılmalı ve psikososyal destekler sağlanmalıdır. Ülkemizde birkaç belediyeyle sınırlı olan mesleki kursların ve danışmanlık hizmetlerinin daha fazla yaygınlaştırılması gerekiyor. Bu alanda etkin roller üstlenilmesi büyük önem arz ediyor.

Erişilebilirlik sorunlarının çözülmesi ve iş ortamlarının engellilere uygun hale getirilmesi zorunlu olduğunu düşünüyorum. Çalışma ortamlarında evrensel tasarım ilkelerinin uygulanması, fiziksel engelleri ortadan kaldırırken, toplumsal önyargıların ve ayrımcılığın azalmasına da katkı sağlar. İşverenlerin engelli istihdamına yönelik teşviklerden haberdar edilmesi ve bu konuda bilinçlendirilmesi, daha fazla istihdam yaratılmasını destekleyebilir​.

Engellilerin iş gücüne kazandırılmasında yasal düzenlemeler ve politikalar önemli rol oynar. Türkiye’deki kota uygulamaları gibi sistemler, engellilerin çalışma hayatında yer almasını kolaylaştırsa da işverenlerin daha etkin bir şekilde desteklenmesi ve denetimlerin sıklaştırılması gerekmektedir. Ayrıca, engelliler ile ilgili iş piyasasının her paydaşına farkındalık eğitimleri arttırılmalı, toplumda ve iş piyasasında yer alan engellilik algısının yıkılması gerekiyor.

Betül FIRAT: Engelli derneği vs. gibi oluşumlar içerisinde yer alacak mısınız ya da yer almayı düşünüyor musunuz?

Yusuf TOKMUÇ: Ben engelli olduğum ilk andan beri(15 yaşından itibaren) Altı Nokta Körler Derneği üyesiyim. Eğitimde Görme Engelliler Derneği’nin üyesi ve çalışma komisyonlarındayım. Eğitim kolunda faaliyet gösteren sendikanın ilçe başkanı ve engelliler komisyonunda yer alıyorum.

Betül FIRAT: Sizi okumak isteyen, takip etmek isteyen dostlarımız nerelerden ulaşabilirler?

Yusuf TOKMUÇ: Takip etmek isteyen herkese şimdiden çok teşekkür ediyorum. Aşağıya sırasıyla nerelerden takip edebileceklerini yazıyorum.

yusuftokmuc.com-Kişisel Blog, İnstagram, Facebook, X.com platformlar üzerinden beni takip edebilirler.

Betül FIRAT: Şu ana kadar sohbetimizi okuyan ve bizlere eşlik eden dostlara son olarak ne söylemek istersiniz?

Yusuf TOKMUÇ: Öncelikle böyle bir sohbet ve röportaj için çok teşekkür ederim. Ayrıca, bu keyifli röportajı buraya kadar okuyan herkese sevgi ve saygılarımı iletiyorum.

Bireysel anlamda sürekli araştıran, öğrenen ve paylaşan bireylerin oluşturduğu toplumların gelişmemesi mümkün değildir. Bireysel farkındalığın yüksek olduğu ve saygının benimsendiği bir toplum dileğiyle… Kendinize iyi bakın, hoşça kalın.