KAYALI Kitabı Tanıtım Bülteni

KAYALI Kitabı Tanıtım Bülteni
Necati Küçük
…
“…Öküz arabasının ahşap tekerleğinin etrafındaki demir çember bazen gevşeyip yerinden çıkıyordu. Bu demir çember olmazsa ahşap tekerlek dağılır giderdi. O gün çayın kenarına bir sıcak demirci gelmişti. Arazinin düzlük bir yerine etraftaki kütüklerden harlı bir ateş yakılmıştı. Tekerlekten çıkan veya sökülen gevşek tekerlek demirinin ek yeri bu ateşin içerisine sokulmuştu Elinde keçi tulumuna benzeyen bir el körüğü olan demircinin çırağı, sürekli körükleyerek ateşi alevlendiriyordu. Bir süre sonra demirin ateşin içindeki kısmı iyice ısınarak kıpkırmızı olmuştu. Ellerinde kızgın demiri tutmak için maşalar ve özel aletler bulunan birkaç kişi, çember biçimindeki tekerlek demirini ateşin içerisinden çıkarmış demirci ustasının önüne getirmişti. Demirci ustası yine bir takım aletler kullanarak kızgın demiri ek yerinden kesmiş üç, dört parmak kadar bir kısmını kesip attıktan sonra çemberi yine eklemişti. Bu işlem sayesinde çember şeklindeki tekerlek demiri biraz küçülmüş oluyordu. Gevşeyen başka tekerlek demirleri varsa onlar için de aynı işlem uygulanıyordu.

Daha sonra bu demir çemberler hep birlikte üst üste yere konulup, yerden birkaç parmak yüksekte olacak şekilde altlarına uygun taşlar yerleştiriliyordu. Önceden hazırlanan odun ve kütükler hem içerden hem dışardan bu demirleri örtecek şekilde, daire biçiminde demirlerin üzerine diziliyordu. Ondan sonra biz çocuklar için işin en zevkli kısmı başlıyordu. Çıra ve kuru otlarla tutuşturulan bu odunlar daire biçiminde kocaman bir ateş halkası haline geliyordu. Biz çocuklar hep birlikte koşarak ateş halkasının etrafında dönüyor, oyunlar oynuyorduk. Ateş halkası küçülüp sönmeye yüz tutunca, hem demirciler hem de tekerlek sahipleri arasında bir koşuşturmaca başlıyordu. Isıya dayanıklı özel tutucularla birer birer ateşin içerisinden alınan demir halkalar yere yatırılmış tekerleğin etrafına geçiriliyordu. Ateşin içerisinden çıktığında kızgın ve esnek olan demirler bu haliyle ahşap tekerleğin etrafına geçirilirken aşırı sıcaktan dolayı ahşap tekerleğin demirle temas eden bölümleri yanmaya başlıyordu. İşte bu nedenle acele edip koşuşturan demirci ustası ve adamlar, çemberin tam ve uygun olarak yerine oturduğundan emin olduktan sonra hemen kovayla üzerine su döküp yanmaya başlayan bölümleri söndürüyorlardı.

Daha sonra tekerleğin deliğinden bir kalas geçiren iki kişi kalasın iki ucundan tutarak tekerleği yerinden kaldırıp çayın içerisine doğru götürüyor, demirin iyice soğuyup sertleşmesi için tekerleği suyun içerisinde ileri geri yuvarlıyorlardı. Böylece sıcakken esnek olan demir su ile soğutulunca sertleşip tekerleğin etrafına kemik gibi oturuyordu. Kış aylarında kuru bir ortamda muhafaza edilen bu tekerler eğer ahşap bölümlerinde bir bozulma olmazsa beş on sene boyunca kullanılabiliyordu…”

(Kayalı / Necati Küçük / Edebiyatist Yayınevi)

#kayalınecatiküçük