Bi Çiçek Böcek

Hayatta önemsemediğimiz küçük! zannettiğimiz varlıklar ne garip değil mi? ’Çiçek böcek’ demek örneğin; bu betimlemeyi en okumuş insan bile yapıyor. Çiçek kelimesinin yanına böcek koyarak onu değersizleştiremezsiniz. Böcek eklenince aksine çiçekler daha da sonsuzlaşır. Polenleri arılarla yayılarak üreyen Ophrys’ler gibi. İki çiçek böcek diyerek de… İki olunca da daha güzeller. Çiçekler her şeyden daha düşünceli daha sorumlu. Yıl boyu fark edilmediği halde Elbalak yaylasında Torosların tepesinde mevsimi gelince görevini yapıp kimse onu övmese görmese bile protokol pozu vermeden çiçek açıp tohuma geçen Fritillaria (ters lale-ağlayan gelin) cinsini düşünün. Sabrın doruğuna susuzluğa renklenip kayaların arasında çiçek açmış gök mavisi Anchusa (sığır dili) … Kökleriyle ekosistemi tanıyıp nereye yönelme-kaçma hareketi yapacağını bilen, his ve duygularıyla istihbaratta bile kullanılmaya başlayan çiçekler alemi insanoğluna IQ’da taş çıkarmıyor mu? Sessizce görevini yapıp diğer yıla geçen, ilgi göremeyince susuz boynunu eğip belli eden, bilim insanlarının teşhis için günlerce yıllarca emek harcadığı, doğal tıbbi şifalarına daha akıl sır ermeyen, eksi derecelerde karları delip güneşe hırçınca baş uzatan, kimseye sataşmayan, birbirinin hakkına girmeyen, savaş çıkarmayan, sevginin estetiğin simgesi, oksijenin ve besinlerin temel kaynağı, doğanın kahramanlarına nasıl ‘bi çiçek böcek’ diyerek geçiştirebiliriz. “Bi çiçek neden bu kadar büyütüyorsun, Bi çiçek için mi böyle yapıyorsun, bi çiçek almadım diye mi?” Evet bir çiçek için! Çünkü benim için çiçek çok önemli. Benim için önemli olduğunu bilmemen de büyük gaf. Yaşam sebebi. Fotosentez harikaları. Çiçek almayı, sunmayı bilmeyen gönül de alamaz. Çiçeğe duygulanarak bakmayan ruha değemez. ‘Bi çiçek’ bazen an kurtarır, iletişim kurtarır, ikili iletişime bir çentik daha attırır, hayırlı olsun demenin yoludur, geçmiş olsun’ a gebedir, düğüne şahittir, gözden gönüle giden meridyendir. Bi çiçektir bir Anneyi, bir kadını içtenlikle gülümseten. Tüm hayatı bitkileri gözlemleyerek özetleyebiliriz. Örneğin morfolojik olarak dış görünüşte çok gösterişli olmayan bitkiler genelde harika kokularıyla öne çıkar. Çiçeklerde de psikoloji vardır, Narcissus (nergis) cinsinden gölde aynaya bakıp kendini beğenen narsist efsanelerin türemesi de bundandır. Denizleri saran Poseidon’lar…İnsan taklidi yaparak resmen ironiyle dalga geçen Orchis italica (insan orkidesi)’lar. Şarkılara bunca yıl konu olan binlerce çeşit. Bunca şair yanılıyor olamaz. Bana çiçekler olmadan dünyayı tanımlasanıza. Azot döngüsüne kadar bir baklagil kökünden ulaşırken çiçekleri bi çiçek diye nasıl bu kadar basitleştirebildiniz aklım dimağım almıyor. Eksenindeki simetriye göz süzdüremeyen, renklerin uyumunu gelişi güzel zanneden, bir çiçek yetiştirmeden ömür heba eden içinde olduğu evreni anlayamaz. 2025 yılı itibariyle 8.09 milyar olan dünya nüfusunda 390 binlerde olan bitkileri dile gelmiyorlar diye çok da küçük görmemeliyiz.  Ülkemizde de 11.700 rakamlarında bitki türü vardır. Belki de biz onları duyamıyoruz. Duyduğumuz bitkileri de ne yazık ki para hırsına dönüştürme yarışı var. Dondurma için sökülen binlerce salep Serapias cinsleri…16.yüzyılın 2.yarısında başlayan floristik çalışmalara biraz kulak mı versek ne? Buzul çağından beri birçok canlıya ev sahipliği yapan yurdumuz gen zenginliği barındırırken kayıtsız kalamayız. Evet bitkilerde de çiçekli-çiçeksiz-parazit yer alır. Fakat hepsi ayrı güzel çiçeksiz bir aşk merdiveninden ökse otuna kadar.. Kaçımız şu memleketin yaylasında endemik olan Crocus tasheliensis (Taşeli çiğdemi)’nin varlığından haberdar? Demem o ki artık farkında olarak ya da olmadan “Bi çiçek böcek” küçültmesini dağarcığımızdan çıkaralım ve çiçeklere gereken değeri onlar bizi unutmadan artık verelim ne dersiniz?

Eğitimci Botanist Yazar

Dr. Ayşe Nur ŞEN