NİZAMİ GENCEVİ İLE EDEBİYATA DÖNÜŞ

Nizami gencevi bizlere tüm alanlarda olduğu gibi edebiyatta da ilham veren Türk bilge adamıdır. Duygu ve düşüncelerine eserler katarak bugün ve daha nice asırlar herkesin aklında kalacaktır. Fars edebiyatında ise hamse türünün kurucusu olarak bilinen şairin felsefe, edebiyat, astronomi, tıp, geometri gibi alanlarda çalışmalar yapmıştır. 12. Yüzyıla damga vuran filozof ve şairidir. Eserlerinde ise farsça etkin olsa da Azerbaycanlı şairdir. Hamse türünün kurucusu sayılmıştır.

Eserlerinde ise sonraki şair ve düşüncelerinin etki bırakarak bir çok eserlerde kendisini işleyen şairler olmuştur.

Bilgiler ne kadar güncellensede Nizami gencevini ailesi hakkında bilgi ise bulunmamıştır. Babasının sadece Türk olduğu düşünülürek eselerinde belli olmuştur.

Kıpçak veya oğuz boyundan olduğu tahmin edilmektedir. Babasının ise gence şehrine taşınarak orada yaşadığı düşünülmektedir.

Doğum tarihini kestirmek ne kadar zor olsa da 12.yüzyılın ikinci yarısında doğduğu bilinmektedir. İsmi ise ilyas olsa da mahlası Nizameddindir.  Gencevi lakabı ise diğer nizamilerden farklı olması için verildiği bilinmektedir.

Ailesini erken yaşta kayıp etse de dayısının sayesinde bir çok alanda eğitim alarak kendisini göstermesidir. Bir çok dil öğrenerek edebiyata da etki etmiştir.

Herhangi bir görevi olmadan devlet büyüklerinin hakkında yazdığı şiirlerin parası ile hayatını idame etmiştir.

Eserlerinde ailesinden bahsederek duygusal bir şairdir. Dindar bir şair olarak islamiyet hakkında da yazıları neşr edilmiştir.

Edebiyatında ise ilk zamanlar lirik daha sonra ise toplumsal yazılar yazarak toplum mühendisliği yapmıştır. Şiirlerinde insan temasını işledi.

Mezarı gence de olsa fikirleri hep dünyanın her tarafında olmuştur. Şimdi ise bu şairi zaman geçtikçe anlamamız gerekiyor.

Beytullah MUTLU