FARABİ ADLI KİTABIN İNCELEME VE YORUMU

FARABİ ADLI KİTABIN İNCELEME VE YORUMU

Farabi, Farabi, Farabi!!!
Genelde Felsefe Dünyası’nın, Özelde de türk-İslam Felsefesi’nin olmazsa olmazı Büyük allamesi… Yine Genelde felsefe dünyasının ikinci, İslam felsefesinin birinci hocası… Ama sanki biraz daha kurcalansa, her ikisinin de ilk hocası… Kendime göre sebepleri var ama, buraya yazmakla bitecek gibi değil. Belki ileriki zamanlarda peyderpey paylaşırım.

Paylaşacağım eser, bu büyük bilge insanı, değerlendiren bir eser. Tabii ki yetersiz ve ne söylense eksik ama olsun… Okuyup bu büyük değeri tanımaya çalışmak lazım! Zaten Farabi, öyle insanların kafasına estiği zaman pat diye okuyup bir çırpıda anlayabilecekleri biri değil. Kendisini okuduğunuzda çokça tefekkür edeceğiniz bir düşünür.

Farabi’nin çokça çalışması mevcut. Zaten bu kitapta da eserlerinin günümüze ulaşanlarının açıklamalı bir listesi mevcut. Farabi’nin nam saldığı üç mühim başlık var; ” ‘Felsefe.’ Felsefe yapmak için ‘Mantık.’ Ve eğer okunursa anlaşılacaktır ki 21. Yüzyıla da etkili olacak ‘Siyaset felsefesi.’

Felsefede neden güçlü bir tefekkür, çünkü müthiş bir birikime sahip ve bir şerh ustası. İkincisi; felsefe ile uğraşacaklara tavsiye ettiği ve ta çağımıza kadar geçerliliğini koruyan bir mantık dehası. Üçüncüsü ise; erdemli bir ülkede erdemli bir yönetimle erdemli bir hayatın bekasını sağlayacak olan siyaset. Bu sonuncuya bir ekleme yapmalıyım ki, erdem ve onun belirleyicisi olan iradeye sahip olmayanlara, yani ahlaki yetkinliğe ulaşamayanlara Farabi’nin verebileceği hiçbir şey yok… Çünkü, Farabi için siyaset bile bir ilim ve mantık hadisesi… Açık söylemek gerekirse eğer, Farabi hakkında ne söylense, ne yazılsa kifayetsiz. Benim için yapılması gereken, Onu kısa kısa yazılarla mümkün olduğunca toplumumuza tanıtmak. Onun yeterince okunmasını sağlamak. Batı’da onun etkisi altında kalmış üç büyük düşünür var ama, yazı uzayacağı için bunu bir dahaki paylaşımlara bırakayım. Şimdi ben kitabı kaleme alan yazarın çok güzelce ifade ettiği bir arka kapak alıntısı ile eserin künyesini yazacağım… ve okuyucunun değerlendirmesine sunacağım!
– – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Aklı bir insanın sahip olabileceği en yüce değer olarak benimseyen Farabi, yalnızca aklı değil, onu vereni (Tanrı) de kutlu gören; insan aklının üst yapılarından birisi olan felsefe alanında, doğduğu ve yaşadığı toprakların o zamana kadar görmediği yükseklikte bir eylemi yani tecrübi tefekkürü gerçekleştiren büyük bir bilgedir.
Fârâbî şimdi bir kez daha toplumların şaşırmalarına neden olacak felsefeyi tanıtmaya karar vermiştir. Aslında şaşırmak güzeldir! Şaşırmayan insan kutlu hiçbir şeye sahip olamaz. Yaşamı boyunca pek çok kez şaşırdığı anlaşılan Fârâbî, yaşadığı toprakların insanlarının da en genel anlamıyla varlık karşısında şaşırmalarını istiyordu. Çünkü geçmişte insan, doğa ve evren karşısında şaşırmayı becerebilmiş toplumların ne denli gelişmiş kültürel yapılar oluşturabildiklerini gözlemlemişti. Fârâbî, amansız bir çaba içerisine girerek bu gözlemini eserleriyle dev bir tasarıma dönüştürmeyi başarmıştır.
Allah sana rahmet eylesin kutlu insan, kutlu bilge!
Emin olun ki bu bilge hakkında çokça paylaşım yapacağım.

Bol okumalı ve sağlıklı ömürler dilerim!

Bülent Demirel

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Farabi.
Hüseyin Gazi Topdemir.
Say Yayınları.
1. Baskı 2009 – 2. Baskı 2017
286 sayfa.